Related Articles
NEYDİ?
Orta Asya’dan göç eden kavimlerle Arabistan’dan gelen Samilerin karışmasından oluşan bir topluluk…
Asur adını verdikleri kentte varlıklarını sürdürdüklerinden, adları Asurlular olarak -tarihte- karşımıza çıkmaktadır.
I. Sargon Kuruluş
Asurlular, uzunca bir süre bir varlık gösteremediler. Başka devletlerin egemenliği altında yaşadılar. Milattan önce 2000 yıllarında Sargon ya da Saragon adında bir kral, bölge halklarını toplayarak bağımsız bir devlet olabilmek gayesine düştü.
Taşlara İşlenmiş Ticaret Belgeleri
Aynı zamanda bölge halkı topluluklar halinde Anadolu’ya gelerek ticaret kolonileri oluşturdular. Hitit devletinin korumasında, ticaret işlerini yürüttüler. Kayseri yakınlarındaki Keneş (Kültepe) şehrinde en büyük ticaret kolonileri bulunuyordu. Asur kolonileri, Keneş’e bağlıydı. Asur tüccarları, Anadolu ile anavatanları arasında büyük ticarethaneler (Kervansaraylar) kurdular, bunları işleterek ticareti geliştirdiler.
Siyasal bir üstünlük olmayıp, tamamen ticaret yapmak için oluşturulan bu örgütlenmeler eskiçağda medeniyetin bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Anadolu’da ele geçen ilk yazılı belgeler, bu süreçlerde gerçekleştirilen ticaret işlerini konu alan belgelerdir.
Ticaret kolonileri halinde örgütlenmiş olan Asur devleti, M.ö. 1500 senesinde Mitannilerin (Hurriler temel halkları) egemenliği altına girdi. Hattilerin, Mitannileri yenmesiyle yeniden bağımsızlığını ilan ettiler. Uzun seneler savaşlarla geçti. Savaşlarda büyük güç kaybettiler, özellikle Kargamış Hititlerine yenildikten sonra toparlanmakta güçlük yaşadılar. Belirli dönemler yıkılmak dağılmak arasında; belirli devirlerde de güç kazanarak devlet olma süreçleri arasında, M.Ö. 900’lere kadar geldiler.
M.Ö. 900 İntikam Yemini
Geçmişin intikamını almak ve hesaplaşmak için bütün komşularına saldırılarda bulundular. Geçmişin ticaret devleti, korunma ve etki tepki endişesi altında, savaş ve seferler devleti haline geldi. Saldırıları yağma ve tahribat üzerine oldu. Korku ve barbarlık imparatoru olmak hayalindeki III. Tiglatpileser, krallığı süresince, savaş stratejisini devam ettirdi. Van-Tuşpa bölgesinin hakim devleti Urartular üzerine seferler yaparak, bu devleti yenilgiye uğrattı.
İran bölgesinde bulunan Sinear’ı, buraya yerleşen Aramileri bozguna uğratarak aldı.
Halep’i ele geçirdi. Suriye’yi bütünüyle ülkesine kattı.
Komutan 2. Sargon ve sonrası İhtişamlı Yıllar
Ölümünden sonra komutanlarından II. Sargon kral oldu.
İlk olarak İsrail devletini yıktı.
Suriye ve Palestin’i bütünüyle yönetimi altına aldı.
Arabistan ve Kıbrıs’ı ele geçirdi.
Yerine geçen oğlu Sanherip, dönemin güçlü devleti Babilleri yendi. Babil devletinin kenti Kalde’yi aldı.
Devlet en ihtişamlı yıllarına erişmişti. Ninova’yı başkent yaptı.
Asarhaddon, Mısır’ı ele geçirdi.
Asurbanipal, Mısır halkını katlederek Aşağı Mısır bölgesini ele geçirdi.
Anadolu’da Kapadokya’dan Iran körfezine ve Mısır’a kadar uzanan ülkeler Asurluların yönetimi altında idi.
Ve Son…
Fakat Asurluların artık sonu gelmişti. Onların kanlı ve korkunç yönetimlerine halk tepkisiz kalmadı, ayaklanmalar çıktı.
Asurlular, zevk ve eğlenceye dalmışlardı.
Bu durumdan yararlanan Medler, Asurluların egemenliğinden kurtularak İran’da güçlü bir devlet kurdular. Dış dünyadan da bihaber zevke dalan Asurlular çok fazla düşman kazanmışlardı.
Medlerle – Babilliler birleşerek büyük bir ordu ile Ninova’yı aldılar. Taş üstünde taş bırakmadılar, 612 senesinde kış aylarında gerçekleştirdikleri bu yıkım veren saldırılarıyla bütünüyle yıkıp yaktılar. Asur ülkesini Medler ve Babiller aralarında paylaştılar.
NE OLDU?
Asur kralları, hiç bir koşula bağlı olmadan ülkelerini istedikleri gibi yönetmişler, ele geçirdikleri yerlerin halkına çok kötü davranmışlardır. Onlardan geriye tutsaklara yaptıkları kötülükleri gösteren kabartmalar kalmıştır.
Paralı askerleri vardı ve hep hazır bulundurulurdu.
Kanunları çok şiddetli idi. İdam cezaları, eziyet çektirilerek yerine getirilirdi. Suçluların derileri yüzdürülür, gözleri oyulurdu.
Asurlular, her yönden Sümerlerin ve Babillilerin etkisi altında kalmışlar, onların uygarlıklarını benimsemişlerdir.
Asur kralı, Asurbanipal, kendi zamanıyla ve daha önceki dönemlerle ilgili belgeleri ve Babil edebiyatının bütün önemli metinlerinin kopyalarını Ninova sarayındaki kütüphanesinde muhafaza ettirmiştir.
Günümüzde Londra’da British Museum’da bulunan bu kütüphanedeki belgeler, Ön Asya tarihini aydınlatması bakımından çok önemlidir.
Asurlular, kabartma sanatında ve heykeltıraşlıkta çok başarılı olmuşlardır. Asur krallarının zaferlerini ve av sahnelerini canlandıran kabartmalar, iki kanatlı aslanla, Nemrut tapınağındaki aslan heykelleri başarılı sanat eserleridir.
Asurlular, Asur ve Ninova şehirlerinde, yüksek setler üzerinde surlarla çevrili büyük saraylar ve tapınaklar da meydana getirmişlerdir.
